Endometriozis, rahim içini döşeyen hücrelerin rahim dışında bulunması durumudur. Bu hastalığın tam nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, en yaygın kabul gören teori retrograd menstrüasyon teorisidir. Bu teoriye göre, adet kanındaki endometrial hücrelerin tüpler aracılığıyla karın boşluğuna taşınması ve burada yerleşmesi sonucu oluşur. Bu hücreler genellikle yumurtalıklar ve karın zarı (periton) üzerinde bulunur ve teşhisi genellikle laparoskopi ile konur.
Yumurtalıklardaki endometriozis lezyonlarına “çikolata kisti” veya “endometrioma” denir.
Endometriozis, genellikle ağrı ve kısırlık gibi iki temel soruna yol açar. İlaç tedavileri ağrıyı hafifletebilir, ancak kısırlığı iyileştirme konusunda etkili değildir. Bu nedenle, ilerlemiş endometriozisi olan hastalarda en iyi sonuçlar cerrahi tedavi ile elde edilir. Cerrahi tedaviler için en uygun yaklaşım laparoskopidir.
Kısırlık sorunu yaşayan hastalarda, özellikle ileri derecede endometriozis vakalarında, en uygun tedavi yöntemi tüp bebek tedavisidir.