Kısırlık Tanısı ve Değerlendirmesi
Kısırlık bir çiftin ortak bir problemi olabilir, bu nedenle hem kadın hem de erkeğin değerlendirilmesi önemlidir. Kısırlık sebeplerini anlamak karmaşık bir süreç değildir ve önemli olan, gerekli testlerle tanıya en kısa ve en uygun maliyetli şekilde ulaşmaktır.
İlk adım, erkeğin sperm analizi (spermyogram, semen analizi) ile başlar ve bu test en az iki kez 2-3 hafta aralıklarla tekrarlanmalıdır. Sperm analizi normal olan erkekte genellikle başka bir inceleme gerekli değildir.
Kadında ise yumurtlama (ovulasyon), yumurtalık rezervi, tüpler, rahim (uterus) ve karın zarı (periton) değerlendirilir. Bu değerlendirme için detaylı bir hikaye alımı, kapsamlı bir muayene, ultrasonografi, kan tahlilleri, ilaçlı rahim-tüp filmi (histerosalpingografi, HSG) gibi yöntemler kullanılabilir. Gerektiğinde histeroskopi (rahim içine kamera ile bakma) yapılabilir.
Düzenli adet gören kadınların büyük bir kısmı düzenli olarak yumurtlar. Adet düzensizliği veya aşırı kıllanma gibi belirtiler, yumurtlamanın eksik olduğunu gösterebilir. Yumurtlama, adetin 20-24. günleri arasında kanda progesteron hormonu ölçümü veya ultrasonografi ile belirlenebilir.
Yumurtalık (over) rezervi değerlendirmesi son derece önemlidir. Adetin 2. veya 3. günlerinde vajinal ultrasonografi ile antral folikül sayımı yapılır. Her iki yumurtalıkta toplamda altıdan az antral folikül bulunması “yumurtalık kapasitesinin azaldığını” gösterir.
Kadınların yaşları ilerledikçe, yumurta sayısı ve kalitesi azalır. Bu gerçekle yüzleşmek yerine, şanslarının hala olduğunu unutmayalım lütfen.
Ayrıca, ailesinde erken menopoz öyküsü bulunan, yumurtalıklarından ameliyat geçirmiş, kanser tedavisi görmüş, endometriozis hastası olan veya sigara içen kadınlarda yumurtalık kapasitesi daha erken azalabilir.
Yumurtlama sorunu olmayan, yumurtalık rezervi ve sperm analizi normal olan çiftlerde, kadının tüplerinin açık olup olmadığına bakarak aşılama yapılabilir. Bu için HSG gibi testler yapılabilir. Daha fazla inceleme gerektiren durumlarda ise laparoskopi kullanılabilir, ancak bunlar daha çok tedavi amaçlıdır.
Tüm bu testler sonucunda bir problem saptanmaması, gerçekte bir problem olmadığı anlamına gelmez. Bu durumda “açıklanamayan kısırlık” (infertilite) tanısı konulabilir.
Sağlıklı günler dilerim.
