Azoospermi, dölsuyu (meni) içinde hiç spermin olmamasıdır.
Oligozoospermi de ise az da olsa sperm bulunur
İkisi arasında çok önemli fark vardır. Yumurtanın (oosit) döllenmesi için tek bir sperm yeterli olacağından;
Oligozoospermisi olan erkeklerde çeşitli yöntemlerle sperm bulunabilir oysa azoospermik erkeklerin doğal yollarla gebelik şansı yoktur.
Azoospermi, tüm erkeklerin %1’inde görülür. Kısır çiftlerde ise bu oran %10-15’tir.
Azoospermi 3 ana sebeple karşımıza çıkar
1. Hormonal nedenler (hipogonadotropik); Beyinden testislere uyarıcı mesajın gelmemesi (nadir)
2. Testislerde sperm üretiminin olmaması (non-obstrüktif azoospermi); en sık olan durum.
3. Testislerde spermin üretilebildiği ancak toplayıcı kanallarda (vas deferens) enfeksiyon, travma, ameliyata bağlı tıkanıklık sebebiyle meniye ulaşamaması durumu (obstrüktif azoospermi).
Obstrüktif azoospermi hastalarında sperm üretimi normaldir ve bu spermler, cerrahi (MESA, PESA, TESA, TESE) olarak testisten alınır.
Cerrahi yöntemlerle sperm elde ihtimali;
– Obstrüktif azoospermide %100,
– Non-obstrüktif azoospermide ise oran % 60-70
Azoospermik erkeklerde, muayenede testis büyüklüğü ve toplayıcı kanalların (vas deferens) varlığı kontrol edilmelidir.
Eğer testisler normalden küçük ise hormonal testler yapılarak, problemin beyin kaynaklı uyarıcı hormonlardaki eksiklik ya da testisin kendisindeki yetersizlikten olup olmadığı anlaşılır.
Hipergonadotropik hastalarda testis yetmezliğinin sebebi araştırılırken genetik testler de yapılmalıdır.
Azoospermik erkeklerde muayenede ayrıca toplayıcı kanalların (vas deferens) var olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Doğuştan iki taraflı kanal yokluğu olan hastalarda bu duruma doğumsal böbrek kusurları eşlik edebileceği için ultrasonografi ile böbrekler kontrol edilmelidir. Bunun yanında vas deferens yokluğu olanlarda kistik fibrozis hastalığına neden olan bir gen (CFTR) mutasyonu vardır. Annenin de bu mutasyonu taşıması halinde çocuğun da kistik fibrozis hastası olması olasıdır ki bu yüzden anneye CFTR gen mutasyon taranması yapılmalıdır.
İnfertil (kısır) erkeklerde bulunan kromozom anormalliklerinin büyük kısmı cinsiyet kromozumu kaynaklıdır (Klinefelter sendromu).
Erkekte önemli kromozomal anormallikler varsa, gebeliklerin düşükle sonuçlanma ve kromozomal anormalliği çocuklara sahip olma olasılığı artar. Bu durumda preimplantasyon genetik tanı (PGD) önerilir.
Non-obstrüktif azoospermisi olan hastalarda, testis faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek kromozom anormallikleri olabilir ve bu sperm üretimini azaltabilecek Y kromozomundaki mikrodelesyonlardır. Y kromozom mikrodelesyonları, sıradan genetik testlerle değil polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile tanınır. Y kromozomundaki AZFc mikrodelesyon varlığında, testis biyopsilerinde sperm bulma olasılığı vardır.
